İnsanı ne motive eder?

İnsanı ne motive eder?

Velilerden ve öğretmenlerden birçok mesaj alıyorum.

Hem öğretmenlerde hem de öğrencilerde tükenmişlik düzeyi oldukça yüksek.

Peki, motivasyon neden düşer? İnsan ne zaman motive olur? Bunları bilmeden öğretmenlerin ve öğrencilerin motivasyonunu artırmak mümkün değil.

ÖĞRENME

Harvard profesörlerinden Teresa Amabile, “İnsanları ne motive eder?” sorusunun yanıtını bulmak için 1000’den fazla yönetici ve çalışan ile bir anket yapıyor.

Birinci sırada “takdir görmek” çıkıyor.

Takdir gören çalışan, işini daha çok severek yapıyor. Ama bu bulguyu doğrulamak için başka bir yöntem kullanıyor.

Her çalışanın bir ay boyunca günlük yazmasını ve duygularını kayıt etmesini istiyor.

Bir ay sonunda günlükleri toplayıp, analize başlıyor.

Çalışanların kaç defa olumlu duygu yaşadığını ve bu duyguları ne zaman yaşadığını inceliyor.

Ortaya ilginç bir bulgu çıkıyor:

İnsanlar en olumlu duyguları takdir gördüklerinde değil, kendi becerilerini geliştirdiklerinde veya yeni bir bilgi/beceri öğrendiklerinde yaşamış.

Takdir de onları mutlu etmiş ama “öğrenme/gelişme” kadar değil.

NEDEN ÖĞRENME MUTLU EDER?

Tabii burada sorulacak önemli bir soru şu: Öğrenme neden insanları mutlu eder?

İnsanların hayatta kalmasını sağlayacak tüm davranışlar insana zevk ve mutluluk verir. Örneğin, yemek yemek zevklidir.

İnsanoğlu ailesine bağımlı doğuyor, ama diğer canlıların çoğu doğar doğmaz ya da çok kısa bir sürede hayata atılabiliyor.

İnsanoğlunun ailesine bağımlılığı uzun süre devam ediyor, çünkü kendisine bakacak beceriye bebek iken sahip değil. Bu durumda hayatta kalması için beceri kazanması ve kültürel yapıyı öğrenmesi gerekiyor. Yani öğrenme, bir hayatta kalma mekanizması. Bundan dolayı da öğrenmenin diğer hayatta kalma mekanizmaları gibi insana zevk veren ve onu mutlu eden bir yapısı var.

Okullarda ve işyerlerinde öğrenme ve beceri kazanma odaklı bir sistem olmadığı için motivasyon düşük. Bunun yanında, sürekli öğrenen ve mesleğinin en üst düzeyine çıkan kişi ise daha istekli ve daha mutlu oluyor.

Bu bağlamda uygulama imkanın yaratılması ve bu uygulamaların desteklenmesi gerekiyor.

TAKDİR GÖRME

Yanlış anlaşılmasın. Takdir görmek insanları motive etmiyor mu? Kesinlikle ediyor ama öğrenme kadar değil. 

Her insan bir bütüne katkıda bulunmak istiyor. Takdir de “sen bu bütüne katkıda bulunuyorsun” mesajı verdiği için insanı motive ediyor.

Ama takdir etme, dış odaklı bir onay mekanizması değil (bazen bu da olabilir), bilgi odaklı bir geribildirim ya da görünenin söylenmesi şeklinde olmalıdır.

Peki başka neler insanı motive eder?

AİT OLMAK

İnsanları diğer motive eden unsur ait olma duygusu.

Eğer insanlarda kurumuna, işine ve meslektaşlarına karşı bir aidiyet duygusu yoksa, o kişinin istekli olmasını beklemek zor.

Onun için hem işyerlerinde (okullar öğretmenler için bir işyeri) hem de sınıflarda, insanlar arasında derin ilişkiler kurmadıkça aidiyet duygusu ve dolayısıyla motivasyon yaratmak zor.

İnsanların birbirleriye vakit geçirmesini ve derin diyaloglar yaşamasını sağlamak gerekiyor. Bu hem aidiyat hem de güven duygusunu artırıyor.

SEÇİM YAPMA HAKKI

İnsanları motive eden başka bir unsur da insanların seçim yapma hakkına sahip olması.

Öğrenciler kendilerine dikte edilen ödevleri yapmak, öğretmenler kendilerine dikte edilen müfredatı öğretmek zorunda kaldıkça motive olmalarını beklemek zor.

İnsanlardan beklenen sonuçları onlara iletildikten sonra, yöntemin insanlara bırakılması ya da istenilen sonuçların bir üstüne çıkma özgürlüğünün insanlara sunulması onları motive edecektir.

Bu dört unsur, yani sürekli öğrenme, takdir görme, ait olma ve seçim yapma hakkı, okullarda ve işyerlerinde olduğu sürece, insanlar her zaman istekli ve mutlu olacaktır.

Özgür Bolat